ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਅਤੇ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ: ਕਿਹੜਾ ਹੈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਅਤੇ ਕੀ ਹੈ ਅੰਤਰ…

ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਅਤੇ ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਹੀ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹਿਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ (Heart Attack) ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ (Cardiac Arrest) ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਮਾਮਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣੀਏ, ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਅਤੇ ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਵਿਚ ਕੀ ਅੰਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ।

ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਅਤੇ ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਵਿਚ ਅੰਤਰ

• ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ (Heart Attack):
  ਇਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਖੂਨ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਧਮਨੀਆਂ (Arteries) ਰੁਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਖੂਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਣ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿੱਸਾ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਈ ਘੰਟਿਆਂ ਜਾਂ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
• ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ (Cardiac Arrest):
  ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਅਚਾਨਕ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਰੁਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨਬਜ਼ ਜਾਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਖੂਨ ਦਿਮਾਗ ਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ। ਇਹ ਆਕਸਮਾਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।

ਕਿਹੜਾ ਹੈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ?

ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ।

• ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 24 ਤੋਂ 48 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਅਚਾਨਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ।

ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਦੇ ਸੰਕੇਤ

• ਅਚਾਨਕ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਡਿੱਗਣਾ
• ਪਿੱਠ ਅਤੇ ਮੋਢਿਆਂ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਥਪਥਪਾਉਣ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਰਿਐਕਸ਼ਨ ਨਾ ਹੋਣਾ
• ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਜਾਂ ਰੁਕ ਜਾਣਾ
• ਸਾਹ ਨਾ ਲੈ ਪਾਉਣਾ
• ਨਬਜ਼ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਾ
• ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਖੂਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਣਾ

ਸਾਰ:
ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਅਤੇ ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਹਨ। ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕਾਰਡੀਅਕ ਅਰੈਸਟ ਬਿਲਕੁਲ ਅਚਾਨਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਸਮੇਂ-ਸਿਰ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

(ਡਿਸਕਲੇਮਰ: ਇਹ ਲੇਖ ਸਿਰਫ਼ ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਪਾਅ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।)