ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ – ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ, ਜਿਸਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੇਮਾਟੋਲੋਜੀਕਲ ਕੈਂਸਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਖੂਨ, ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਅਤੇ ਲਿੰਫੈਟਿਕ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਿਊਕੇਮੀਆ, ਲਿੰਫੋਮਾ ਅਤੇ ਮਾਈਲੋਮਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ ਅਕਸਰ ਆਮ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
⚠️ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ
🔹 ਅਚਾਨਕ ਤੇ ਅਸਧਾਰਨ ਥਕਾਵਟ
ਜੇਕਰ ਲਗਾਤਾਰ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
🔹 ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣਾ
ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜ਼ੁਕਾਮ, ਫਲੂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
🔹 ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਨੀਲੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਖੂਨ ਵਗਣਾ
ਜੇਕਰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਨੀਲੇ ਦਾਗ (ਜ਼ਖਮ) ਪੈ ਜਾਣ, ਨੱਕ ਤੋਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖੂਨ ਵਗਣਾ ਜਾਂ ਮਸੂੜਿਆਂ ‘ਚੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣਾ – ਇਹ ਲੱਛਣ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
🔹 ਗੰਢਾਂ ਦਾ ਸੁੱਜ ਜਾਣਾ
ਗਰਦਨ, ਕੱਛ ਜਾਂ ਪੱਟ ਵਿੱਚ ਲਿੰਫ ਨੋਡਸ ਦਾ ਸੁੱਜਣਾ ਲਿੰਫੋਮਾ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੁੱਜੀਆਂ ਗੰਢਾਂ ਦਰਦ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠਾ ਕਰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ।
🔹 ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਿੱਠ ਜਾਂ ਪਸਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦਰਦ ਰਹਿਣਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਾਈਲੋਮਾ ਵਰਗੇ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
🔹 ਫਿੱਕੀ ਚਮੜੀ ਜਾਂ ਅਨੀਮੀਆ
ਲਾਲ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਨਾਲ ਚਮੜੀ ਫਿੱਕੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸਾਹ ਚੜ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।
🔹 ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ
ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਾਰਨ ਦੇ ਬੁਖਾਰ ਚੜ੍ਹਨਾ ਜਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਸੀਨੇ ਨਾਲ ਭਿੱਜ ਜਾਣਾ ਵੀ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
🧪 ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਮ ਤਰੀਕੇ
- CBC (ਸੰਪੂਰਨ ਖੂਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ) – ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਲਾਲ, ਚਿੱਟੇ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਅਤੇ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਬਾਇਓਪਸੀ – ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਇਮੇਜਿੰਗ ਟੈਸਟ (ਐਕਸ-ਰੇ, ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ, ਪੀਈਟੀ ਸਕੈਨ) – ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲੱਭੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਸਾਇਟੋਜੈਨੇਟਿਕ ਟੈਸਟਿੰਗ – ਖੂਨ ਜਾਂ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
✅ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਲੱਛਣ ਲਗਾਤਾਰ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।